Πριν μερικά χρόνια ο σεφ, τηλεπαρουσιαστής και συγγραφέας Ηλίας Μαμαλάκης επισκέφτηκε ένα Αιγαιοπελαγίτικο νησί για να παρουσιάσει μια από τις γνωστές γαστρο-εκπομπές του. Εκεί μια ηλικιωμένη τοπική μαγείρισσα του παρουσίασε μια …καρπουζόπιτα.
Την ώρα που τη δοκίμαζε, τα μάτια του φωτίστηκαν κι αναφώνησε με το συνηθισμένο καλοσυνάτο ύφος του:
"Τι υπέροχη χώρα που είμαστε. Ακόμα και μ’ ένα καρπουζάκι μπορούμε να κάνουμε μια υπέροχη πιτούλα…".
Εδώ και πολλά χρόνια στην ελληνική κουζίνα τα καλοκαιρινά φρούτα καρπούζι και πεπόνι προσφέρονται μετά το γεύμα ως δροσερά επιδόρπια που βγάζουν από τη δύσκολη θέση τη νοικοκυρά ή τον εστιάτορα που δεν έχει προβλέψει την ύπαρξη γλυκού. Οι παλαιότεροι όμως, κι ειδικά όσοι έχουν περάσει μέρος της ζωής τους ή, έστω, κάποια καλοκαίρια τους στην ελληνική περιφέρεια, θυμούνται καθαρά ότι οι Έλληνες συνήθιζαν να βάζουν το καρπούζι και το πεπόνι στο κύριο γεύμα τους. Ή στο κολατσιό τους.
Πράγματι, τόσο το καρπούζι όσο και το πεπόνι ‘εισβάλλουν’ στο κύριο γεύμα με μορφή σαλάτας ή ορεκτικού πιάτου κυρίως σε συνδυασμό με τυριά ή/και αλλαντικά, ενώ και μετά το γεύμα μπορούν ‘αναβαθμισμένα’ από τους σύγχρονους σεφ να προσφερθούν ως γλυκά/ γλυκίσματα περισσότερο και λιγότερο ως απλά επιδόρπια.
Καρπούζι πριν…
Το καρπούζι χρησιμοποιείται στη σαλάτα, οριακά όμως, αντικαθιστώντας την ντομάτα. Ορισμένα ξενοδοχεία στα μεγάλα τουριστικά νησιά της χώρας σερβίρουν ακόμα ‘χωριάτικη’ σαλάτα όπου τη θέση της ντομάτας έχουν πάρει μικροί κύβοι καρπουζιού αλλά σε αυτή την περίπτωση εκτός από ελαιόλαδο στη σαλάτα προστίθεται χυμός λάιμ ή κρέμα βαλσάμικου που αμφότερα δίνουν ιδιαίτερη γεύση ισορροπώντας με τον όξινο χαρακτήρα τους την γλυκύτητα του φρούτου.
Μια πιο γκουρμέ εκδοχή της κλασικής σαλάτας των ελληνικών ξενοδοχείων είναι η χρήση ζελατίνας για το σφίξιμο του καρπουζιού που σερβίρεται πλέον– πάντα σε μορφή σαλάτας- με ελαιόλαδο, φέτα, χυμό λεμονιού ή λάιμ και διακριτική προσθήκη κάποιων μυρωδικών (βασιλικός, μέντα ή δυόσμος).
Παραμένοντας πάντα στο κυρίως γεύμα, αξίζει να σημειώσουμε ότι στο διαδίκτυο κυκλοφορούν και συνταγές για χλιαρή καρπουζόσουπα, με βάση όμως κυρίως την ντομάτα και γαρνίρισμα τριμμένη φέτα ή μανούρι ή ακόμα και αλμυρούτσικη Πελοποννησιακή σφέλα.
Καρπούζι μετά…
Εδώ οι χρήσεις είναι περισσότερες και πιο διαδεδομένες καθώς το υπέροχο αυτό απολύτως καλοκαιρινό φρούτο μπορεί εκτός από επιδόρπιο να χρησιμοποιηθεί για να φτιαχτεί γρανίτα, παγωτό αλλά και χυμός (φρουτοποτό για να ακριβολογούμε), συνήθως σε συνδυασμό με άλλα φρούτα. Αλλά και ως γλυκό προσφέρεται σε ορισμένες γωνιές της Ελλάδας. Εκτός από γλυκό του κουταλιού, για να επιστρέψουμε στον Ηλία Μαμαλάκη, υπάρχει και η ‘καρπουζένια’ του η οποία, αν δεν μας απατάει η μνήμη σας ήταν εξαιρετικά απλή στην παρασκευή της: λίγο αλεύρι, λίγος πολτός καρπουζιού, μπόλικο σουσάμι, λίγη ζάχαρη ή μέλι για τους μερακλήδες, ξηροί καρποί και …σταφιδούλες. Κι αυτό ήταν όλο.
Πεπόνι πριν
Όσοι έχουν ταξιδέψει έστω και μια φορά, έστω και για ένα Σαββατοκύριακο στην Ιταλία θα έχουν ασφαλώς έρθει σε επαφή με αυτή την λατρευτική συνήθεια των γειτόνων μας: να συνοδεύουν λεπτοκομμένες φέτες κρύου πεπονιού με φρεσκοκομμένες φέτες από το περίφημο ιταλικό αλλαντικό προσούτο.
"Το πεπόνι με προσούτο είναι ο ‘βασιλιάς του καλοκαιριού’ εδώ"
μας λέει από την Ιταλία όπου μένει μόνιμα η Κωνσταντίνα Μπαλαφούτη, γευσιγνώστρια, επίσημο μέλος της Organizzazione Nazionale degli Assaggiatori di Formaggio (ΟΝΑF), του Εθνικού Οργανισμού Δοκιμαστών Τυριών στη γείτονα χώρα.
"Προσφέρεται στην αρχή του γεύματος, σαν ορεκτικό. Ορισμένοι συνοδεύουν το πεπόνι και με άλλα αλλαντικά όπως η μπρεζάολα, ένα παραδοσιακό σαλάμι που φτιάχνεται στη βόρεια Ιταλία από ώριμο βοδινό κρέας".
Το πεπόνι όμως συνοδεύει, πάντα στην ίδια λογική και τυριά. Στην Ιταλία, μας ενημερώνει η Κ. Μπαλαφούτη, ορισμένοι το συνδυάζουν με μοτσαρέλα, με γκράνα παντάνο και με παρμεζάνα. Το συγκεκριμένο πιάτο συνήθως σερβίρεται σκέτο – φέτες πεπόνι και λεπτές φέτες του, όποιου, αλλαντικού- υπάρχουν όμως κι εκδοχές σερβιρίσματός του σε παξιμάδι ή φρυγανισμένο ψωμάκι (μπρουσκέτα).
Αξίζει να σημειώσουμε ότι πεπόνι χρησιμοποιείται και για σαλάτες τόσο στην Ιταλία όσο και στην Ελλάδα αλλά στην περίπτωση του πεπονιού σπάνια το τυρί είναι φέτα καθώς οι περισσότεροι γευσιγνώστες και σεφ συστήνουν στην εκδοχή μιας δροσερής καλοκαιρινής σαλάτας με πεπόνι το ψητό χαλούμι που φαίνεται πως ‘δένει’ καλύτερα με το ντελικάτο πεπόνι.
Πεπόνι μετά
Οι χρήσεις του πεπονιού μετά το γεύμα ή το δείπνο είναι μάλλον περιορισμένες. Εκτός από επιδόρπιο, το πεπόνι μπορεί να σερβιριστεί με στραγγιστό γιαούρτι(το λατρεύουν οι τουρίστες το μάθαμε κι εμείς), ως γρανίτα αλλά και σε παγωτό. Αν θέλετε πάντως τη δική μου γνώμη, δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο – σε πεπόνι εννοώ- από το κλασικό γλυκό κουταλιού πεπονάκι με μπόλικο μυρωδάτο σιροπάκι. Που θα έλεγε κι ο Μαμαλάκης.
